به گزارش پایگاه خبری پیام خانواده، خانواده‌ها چگونه می‌توانند به جای مقابله، همراهی هوشمند برای دختران باشند؟
۱. مقایسه اجتماعی؛ تهدید پنهان برای عزت نفس
فضای مجازی، دنیایی پر از تصاویر زیبا و زندگی‌های به ظاهر بی‌نقص است. طبق پژوهش یونیسف (۲۰۲۳)، ۶۰٪ دختران نوجوان در منطقه غرب‌آسیا گفته‌اند که مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی، احساس ناکافی بودن را در آن‌ها تقویت کرده است.
دکتر ناهید آقایی، روانشناس بالینی می‌گوید: «مقایسه مداوم در سن نوجوانی، که دوران شکل‌گیری عزت نفس است، می‌تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود.» بهتر است خانواده‌ها با دختران خود درباره پشت‌صحنه فریبنده شبکه‌های اجتماعی صحبت کنید. واقعیت و فیلترشده بودن تصاویر را توضیح دهید.
۲. آزار اینترنتی؛ زخم‌هایی که دیده نمی‌شوند
براساس تحقیق دانشگاه تهران (۱۴۰۲)، ۴۵٪ دختران نوجوان تجربه آزار کلامی یا قلدری سایبری را داشته‌اند؛ که در بسیاری موارد منجر به اضطراب یا کناره‌گیری اجتماعی شده است.
علی رضایی، کارشناس فضای مجازی در این رابطه گفت: «والدین باید نشانه‌های قربانی شدن دختران در فضای مجازی را بشناسند؛ تغییر رفتار ناگهانی، انزوا یا حذف اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی، زنگ خطر است.»
خوب است خانواده‌ها فرزندان را تشویق کنید هرگونه آزار اینترنتی را بی‌درنگ با شما در میان بگذارند و راه‌های گزارش و بلاک کردن آزاردهندگان را آموزش دهید.
۳. اعتیاد به تایید اجتماعی؛ گرفتار چرخه لایک‌ها
امروزه بسیاری از نوجوانان برای دریافت لایک یا فالوئر بیشتر، وارد چالش‌های پرخطر یا رفتارهای نمایشی در فضای مجازی می‌شوند. طبق آمار مرکز ملی امنیت فضای مجازی آمریکا (۲۰۲۳)، ۷۵٪ نوجوانان دختر احساس می‌کنند ارزشمندی‌شان به تایید آنلاین دیگران وابسته شده است.
دکتر مریم حسینی، روانشناس نوجوان معتقد است: "نوجوانان در سن هویت‌یابی، شدیداً به بازخورد اجتماعی حساس هستند. فضای مجازی این حساسیت را تشدید می‌کند. "
خانواده‌ها به جای تاکید بر محبوبیت آنلاین، توانایی‌ها و ارزش‌های ذاتی دختران را پررنگ کنند و موفقیت‌های واقعی زندگی واقعی را با آن‌ها جشن بگیرند.
۴. حریم خصوصی؛ خط قرمز آسیب‌ها
عدم آگاهی از اهمیت حریم خصوصی، دختران نوجوان را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد. براساس داده‌های سازمان فضای مجازی پاک (۱۴۰۲)، تنها ۳۵٪ دختران نوجوان تنظیمات حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی خود را به درستی انجام داده‌اند.
علی رضایی، کارشناس فضای مجازی تاکید کرد: «آموزش مدیریت اطلاعات شخصی باید از سنین پایین شروع شود. هر اطلاعاتی که به اشتراک گذاشته می‌شود، می‌تواند علیه فرد استفاده شود.»
خیلی مهم است که خانواده‌ها آموزش استفاده ایمن از فضای مجازی را به بخشی از تربیت فرزندان تبدیل کنند. کارگاه‌های سواد رسانه‌ای یا گفتگوهای خانوادگی خیلی می‌تواند در این مسیر موثر باشد.
خانواده، نخستین سپر محافظ دختران در فضای مجازی
دنیای مجازی هم فرصت رشد و یادگیری دارد و هم دام‌های پنهان. خانواده‌ها با درک درست چالش‌ها، گفتگوهای بدون قضاوت و آرام‌بخش، آموزش‌های مستمر و الگوسازی صحیح، می‌توانند به جای سد کردن مسیر فرزندان، همراهی امن و حمایتی برای آن‌ها باشند.